عقیم سازی در خرگوش و هر آنچه که باید بدانید.

عقیم سازی در خرگوش برای آرامش خرگوش هایی که به صورت جفت یا گروهی زندگی می کنند بسیار لازم است. عقیم سازی از ابتلا به بسیاری از بیماری ها به ویژه در خرگوش های ماده پیشگیری می کند. همچنین پیشگیری از بارداری های ناخواسته یکی از مهمترین مزایای عقیم سازی در خرگوش ها است. در حال حاضر هزاران خرگوش ناخواسته در مراکز نگهداری حیوانات وجود دارند. تامین محل زندگی مناسب، آب و غذا از مهمترین مشکلات نگهداری از خرگوش ها است.

به عقیم سازی در اصطلاح پزشکی ارکیدکتومی یا اخته کردن نیز گفته می شود. این یک روش جراحی است که در آن بیضه ها به منظور عقیم کردن یا نابارور شدن حیوان نر برداشته می شود.

فواید عقیم سازی در خرگوش های نر

• عادات رفتاری درست در خرگوش های نر عقیم شده پایدارتر است.
• خرگوش های نرهای عقیم نشده می توانند به راحتی با خرگوش های ماده تولید مثل کنند. عقیم کردن باعث پیشگیری از این مشکل می شود.
• عقیم سازی خطر ابتلا به سرطان بیضه را در حیواناتی مثل خرگوش ها از بین می برد. سرطان اندام های تولید مثلی در خرگوش ها نسبتاً شایع است.
• عقیم سازی باعث می شود خرگوش شما آرام تر و راحت تر باشد زیرا استرس و افسردگی ناشی از کم و زیاد شدن هورمون های جنسی را تجربه نمی کند.
• برخی از خرگوش های نر عقیم نشده پرخاشگر هستند. پس از اخته کردن، سطح تستوسترون به طور چشمگیری در بدن خرگوش کاهش می یابد. کاهش این هورمون باعث از بین رفتن پرخاشگری در خرگوش های نر می شود.

فواید عقیم سازی در خرگوش های ماده

• نگه داشتن دو ماده خرگوش عقیم نشده، حتی اگر خواهر باشند، به احتمال زیاد منجر به درگیری شدید و خطر آسیب می شود.
• گاهی ممکن است خرگوش های ماده به تومورهای پستانی مبتلا شوند. عقیم سازی احتمال تشکیل تومورهای پستانی را در خرگوش های ماده کاهش می دهد.
• خرگوش های ماده در معرض خطر بسیار بالای ابتلا به سرطان رحم، پیومتر یا عفونت رحم  قرار دارند. هر دو بیماری برای خرگوش های ماده بسیار کشنده هستند.
• دوره بارداری خرگوش ها کوتاه و در حدود 31 روز است. ماده ها بلافاصله پس از زایمان می توانند دوباره جفت گیری کنند. بنابراین عقیم سازی در پیشگیری از تولید مثل بی رویه خرگوش ها نقش بسیار مهمی دارد.

یکی از بهترین مزیت های عقیم سازی خرگوش های ماده از بین بردن حاملگی ناخواسته است. اگرچه پرورش بچه خرگوش می تواند یک تجربه فوق العاده باشد، اما تهیه لانه برای خرگوش های جدید چالش برانگیزتر از آن چیزی است که می توان پیش بینی کرد.

برخی از خرگوش های ماده در فصل جفت گیری بسیار پرخاشگر می شوند. این خرگوش ها ممکن است به خصوص در فصل بهار و تابستان، صاحب خود یا خرگوش های دیگر را زخمی کنند یا گاز بگیرند. عقیم سازی خرگوش ماده در رفع این مشکل تاثیر بسیار زیادی دارد.

اهمیت عقیم سازی در خرگوش های نر و ماده

اگر یک جفت خرگوش با جنس های مختلط دارید، هر دو باید عقیم شوند تا بتوانند به راحتی در کنار هم زندگی کنند. حتی اگر خرگوش ماده شما عقیم شده باشد، یک نر اخته نشده همچنان سعی در تولید مثل می کند. این کار می تواند باعث دعوا و ایجاد استرس برای هر دو خرگوش شود. اگر خرگوش نر خود را عقیم کنید اما خرگوش ماده بدون عقیم سازی رها شود، خرگوش ماده بارداری های کاذب مکرر خواهد داشت. این بارداری های مکرر باعث پرخاشگری خرگوش ماده می شود. از طرفی دیگر خرگوش ماده در معرض خطر مرگ زودرس ناشی از سرطان رحم قرار می گیرد.

خرگوش های نر را می توان در هر سنی اخته کرد. اگر خرگوش‌های شما سن کمی دارند، بهتر است به محض نزول بیضه‌ها یعنی 10 تا 12 هفتگی عمل اخته کردن را انجام دهید. برخی افراد ترجیح می دهند برای عقیم سازی خرگوش خود کمی بیشتر صبر کنند. عقیم سازی خرگوش در سنین بالاتر معمولا مشکلی را برای سلامت این حیوان ایجاد نمی کند.

عقیم سازی در خرگوش ها به چه صورت است؟

عمل عقیم سازی نسبتاً ساده است. در صورتی که عمل هیچ عارضه ای نداشته باشد، خرگوش معمولا در مدت بسیار کوتاهی سلامت خود را به دست می آورد. برخی از دامپزشکان اخته کردن خرگوش را از طریق کیسه بیضه و برخی دیگر از طریق شکم انجام می دهند.

اگر خرگوش نر شما چند روز پس از نزول بیضه‌ها اخته شده است، فرصتی برای بارور شدن نخواهد داشت. بنابراین می توانید خرگوش نر خود را با سایر خرگوش های ماده در یک مکان نگهداری کنید. اما اگر خرگوش خود را در سنین بالاتر اخته کرده اید باید خیلی مراقب باشید. خرگوش‌های نر بلافاصله پس از اخته کردن عقیم نمی‌شوند. زیرا اسپرم بالغ ممکن است قبلاً بیضه‌ها را ترک کرده باشد. اسپرم خرگوش نر حتی در خارج از بیضه ها عمر بسیار طولانی دارد. بنابراین تا شش هفته پس از عمل خرگوش نر خود را از ماده‌های بالغ عقیم‌نشده دور نگه دارید.

برای خرگوش های ماده، عقیم کردن یک عمل جراحی بزرگ است. رحم و تخمدان های خرگوش ماده از طریق یک برش در شکم  برداشته می شوند. ماده ها به محض برداشتن رحم دیگر نمی توانند تولید مثل کنند. بعد از عمل جراحی مراقب سلامت خرگوش خود باشید تا روند بهبودی به خوبی انجام شود. اگر همزمان از دو خرگوش نر و ماده نگهداری می کنید،  خرگوش ها را برای چند روز از هم جدا نگه دارید.

ماده ها را می توان از سنین پایین عقیم کرد، اما رحم در این مرحله بسیار کوچک است. عقیم سازی خرگوش ماده را می توانید به سن 16 تا 20 هفتگی موکول کنید. عقیم‌سازی خرگوش های ماده در 9 ماهگی  به دلیل مقدار چربی و خونی که رحم را احاطه کرده تا حدودی چالش‌برانگیزتر است. همچنین بزرگی یا کوچکی جثه خرگوش معمولاً در سختی یا راحتی عمل جراحی تاثیری ندارد.

چه زمانی خرگوش را عقیم کنیم؟

اکثر خرگوش ها بین چهار تا شش ماهگی عقیم می شوند. بسیاری از دامپزشکان توصیه می کنند که بهترین سن برای عقیم سازی خرگوش ها 6 ماهگی است.

جراحی عقیم سازی چگونه است؟

این روش جراحی تحت بیهوشی عمومی انجام می شود. نیازی نیست که خرگوش خود را شب قبل از جراحی گرسنه نگه دارید. دامپزشک ابتدا خرگوش شما را قبل از عمل، به طور کامل معاینه می کند. گاهی ممکن است دامپزشک قبل از عمل چند آزمایش خون را توصیه کند. این آزمایش ها برای اطمینان از سلامت خرگوش شما برای انجام عمل جراحی است و هیچ مشکلی برای سلامتی حیوان خانگی شما ایجاد نمی کند. عمل عقیم سازی از طریق یک برش کوچک در کیسه بیضه یا درست در جلوی آلت تناسلی در پایه کیسه بیضه انجام می شود. دامپزشک قبل از شروع عمل جراحی موهای این ناحیه از بدن خرگوش را می تراشد. بیضه ها برداشته می شوند. دامپزشک محل برش جراحی را با بخیه می دوزد. در اغلب موارد می توانید خرگوش خود را در عرض 24 ساعت پس از جراحی به خانه ببرید.

هزینه عقیم سازی خرگوش ها

هزینه عمل عقیم سازی خرگوش ها از یک دامپزشک به دامپزشک دیگر متفاوت است. عقیم کردن حیوانات ماده همیشه گرانتر از عقیم کردن حیوانات نر است. عمل جراحی در ماده ها معمولا به زمان بیشتری نیاز دارد و عمل دشوارتری نیز است. پیش از عقیم سازی حتما از دامپزشک درخواست قیمت کنید. با این حال قیمت نباید برای شما اولویت باشد. بلکه برای انتخاب یک دامپزشک میزان تخصص و سابقه در جراحی خرگوش ها مهمتر است.

مراقبت های بعد از عمل چیست؟

به احتمال در بیمارستان به خرگوش شما داروی مسکن داده می شود. در صورت مشاهده علائم درد در خرگوش لازم است که این داروها را در خانه نیز استفاده کنید. حیوان خانگی خود را در محیطی تمیز و سالم نگه دارید. تا حد امکان فعالیت هایی مانند دویدن بیش از حد، پریدن یا بازی های پرتحرک را در خرگوش خود به حداقل برسانید. زیرا این فعالیت های سنگین باعث وارد شدن فشار به محل بخیه های خرگوش می شود. بعد از عمل می توانید مانند سابق به خرگوش خود غذا دهید.

در واقع حیوان خانگی شما ظرف 12 تا 24 ساعت بعد از عمل باید بتواند آب و غذا بخورد. محل بخیه را از نظر علائم عفونت چندین بار در روز بررسی کنید. هرگونه نگرانی در مورد تغییرات رفتاری، اشتها، نوشیدن، ادرار و مدفوع را به دامپزشک خود گزارش دهید. گاهی اوقات، خرگوش ها بخیه ها را می جوند. این کار بسیار خطرناک است و باعث باز شدن زخم جراحی می شود.  بنابراین به رفتارهای خرگوش خود دقت کنید.

بخیه های پوستی معمولا پس از هفت تا ده روز در بیمارستان کشیده می شوند.

عوارض ناشی از عقیم سازی چیست؟

تا حدود 10 سال پیش، جراحی خرگوش ها به عنوان عملی سخت با ریسک بالا در نظر گرفته می شد. به همین علت  بسیاری از دامپزشکان تمایلی به انجام جراحی بر روی خرگوش ها نداشتند. امروزه داروهای بیهوشی بسیار زیادی در دسترس صاحبان حیوانات خانگی قرار دارند. تکنیک های بیهوشی بسیار پیشرفت کرده اند. همچنین آموزش دامپزشکی نسبت به سالهای قبل رشد بسیار زیادی کرده است. بنابراین عمل جراحی عقیم سازی خرگوش ها امروزه برای اغلب دامپزشکان به عنوان عملی نسبتا آسان در نظر گرفته می شود.

با این حال، جراحی کم خطر به معنای عدم وجود عارضه نیست. جراحی روی هر حیوانی می‌تواند عوارض غیرمنتظره‌ای داشته باشد. اما با این حال مزایای عقیم‌سازی برای اکثر خرگوش‌ها بسیار بیشتر از عوارض بسیار کم آن است.

عمل عقیم سازی در خرگوش‌های مسن‌تر و همچنین خرگوش هایی که از سلامتی ضعیفی برخوردار هستند، دشوارتر است. اگر خرگوش خانگی شما بیش از سه یا چهار سال سن دارد یا دارای بیماری خاصی مانند چاقی، اسنافل و یا اختلالات مرتبط با آن است باید در مورد خطرات و فواید عمل جراحی با دامپزشک خود صحبت کنید. مشورت با دامپزشگ باعث می شود تا بتوانید بهترین گزینه را برای خرگوش خانگی خود انتخاب کنید.

به طور کلی، عوارض جراحی عقیم سازی در خرگوش ها نادر است. با این حال، عقیم سازی نیز مانند هر روش بیهوشی یا عمل جراحی دیگری، همیشه با کمی خطر همراه است. برای به حداقل رساندن عوارض، باید تمام دستورالعمل های قبل از عمل را با دقت رعایت کنید. همچنین هر گونه علائم بیماری را قبل از روز جراحی به دامپزشک خود گزارش دهید.

عوارض احتمالی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

واکنش بیهوشی. هر حیوانی ممکن است واکنش نامطلوب غیرمنتظره ای به داروی بیهوشی داشته باشد. این واکنش ها قابل پیش بینی نیست، اما بسیار نادر هستند.

خونریزی داخلی. این مشکل ممکن است در ارتباط با هر یک از بافت های بریده شده رخ دهد. احتمال خونریزی داخلی در طول عمل جراحی بسیار نادر است. اگر خرگوش شما در روزهای بعد از جراحی فعالیت زیادی داشته باشد، احتمال خونریزی داخلی افزایش پیدا می کند. بنابراین باید مراقب علائمی مانند ضعف، رنگ پریدگی لثه ها، بی حالی، کم اشتهایی یا متورم شدن شکم در خرگوش خود باشید.

واکنش بخیه یا تشکیل سینوس. این عارضه بسیار نادر است اما زمانی رخ می دهد که بدن خرگوش به مواد بخیه مورد استفاده در حین عمل واکنش نشان دهد. این عارضه منجر به تشکیل یک زخم یا مجرای تخلیه در بدن خرگوش می شود. گاهی ممکن است این عارضه چند هفته پس از عمل جراحی رخ دهد. ممکن است حیوان خانگی شما برای برداشتن مواد بخیه و رفع مشکل مجددا به عمل جراحی نیاز پیدا کند.

عفونت بعد از عمل. اگرچه این عارضه نسبتا نادر است، اما ممکن است به صورت عفونت داخلی یا خارجی در اطراف محل برش ایجاد شود. عفونت را می توان با آنتی بیوتیک درمان کرد. عفونت‌ها معمولاً زمانی رخ می دهند که حیوان خانگی محل جراحی خود را بیش از حد لیس می‌زند و یا در یک محیط کثیف و مرطوب نگهداری می‌شود. محل جراحی را چندین بار در روز از نظر تورم، قرمزی، باز شدن زخم، همچنین خروج چرک یا ترشحات دیگر بررسی کنید.

آیا عقیم سازی برای سلامت خرگوش مضر است؟

اکثریت قریب به اتفاق خرگوش ها پس از عقیم سازی هیچ عارضه ای را تجربه نمی کنند. باورهای نادرست زیادی در مورد عقیم سازی خرگوش ها وجود دارد. به عنوان مثال بسیاری از افراد تصور می کنند که عقیم سازی باعث چاق و تنبل شدن حیوان خانگی آنها می شود. واقعیت این است که هیچ کدام از این باورها پایه و اساس علمی ندارند. به طور کلی در مورد مزایا، معایب و یا هر گونه نگرانی در مورد عقیم سازی خرگوش خود با یک دامپزشک مشورت کنید.