کیست هیداتید در سگ ها چیست؟ چه علائمی دارد؟

کیست هیداتید در سگ ها، اکینوکوکوز (عفونت کرم نواری سگ) نامیده می شود. کیست هیداتید در سگ ها توسط کرم های نواری سگ، یعنی Echinococcus granulosus و Echinococcus multilocularis ایجاد می شود. در افراد انسانی، کرم های نواری می توانند باعث ایجاد کیست یا توده های پر از مایع در کبد یا سایر اندام ها شوند.

انسان ها، معمولاً زمانی که به طور تصادفی خاک، آب یا غذایی را مصرف می کنند که توسط تخم های اکینوکوکوس موجود در مدفوع یک سگ، آلوده شده است، به این‌ بیماری مبتلا می شوند. پس می توان گفت که رعایت نکات بهداشتی بهترین‌ راه پیشگیری از بروز این بیماری است.

کیست های هیداتید، در کبد، ریه ها یا اندام دیگری ایجاد می شوند. این کیست ها، در افراد مبتلا، علائم مختلفی از جمله درد را ایجاد می کنند.

پزشکان آزمایش های تصویربرداری (مانند سونوگرافی یا توموگرافی کامپیوتری) برای بررسی وجود کیست، از آزمایش خون برای بررسی وجود آنتی بادی در برابر کرم نواری و آزمایش تجزیه و تحلیل مایع موجود در کیست برای تأیید تشخیص، استفاده می کنند.

درمان این اختلال، معمولاً شامل برداشتن کیست ها یا تخلیه آن ها، تزریق محلول نمک برای از بین بردن انگل و سپس برداشتن آن کیست و استفاده از دارویی به نام آلبندازول است. می تواند با تماس با یک دامپزشک، درباره اکینوکوکوس انتقالی از سگ، سوالات خود را بپرسید.

شیوع کیست هیداتید در سگ ها

بیماری اکینوکوکوز، به عفونت ناشی از آلودگی با کرم های نواری از جنس اکینوکوک، اشاره دارد. در نیمکره شمالی کره زمین، این کرم نواری، بیشتر از نوع E. multilocularis است. این انگل عمدتا در کانادا و غرب میانه ایالات متحده یافت می شود. اگرچه به نظر می رسد محدوده زندگی این انگل، با گذشت زمان، به سمت جنوب و شرق در حال گسترش است.

multilocularisدر درجه اول انگل کایوت و روباه به حساب می آید، اما بخشی از چرخه زندگی خود را در بدن جوندگان می گذراند ( جوندگان میزبان واسطه هستند ). سگ ها می توانند با خوردن جوندگان آلوده به انگل (به عنوان مثال موش و سنجاب) یا سایر پستانداران کوچک، مانند خرگوش، به اکینوکوکوز مبتلا شوند.

گونه های کرم نواری بالغ به نام Echinococcus granulosus و Echinococcus multilocularis در روده سگ ها یا سگ سانان دیگر (مانند روباه یا کایوت) زندگی می کنند. این کرم های نواری گاهی انسان ها را آلوده کرده و باعث ایجاد کیست در کبد یا سایر اندام های آن ها می شود.

Echinococcus granulosus در مناطق پرورش گوسفند موجود در نواحی مدیترانه، خاورمیانه، استرالیا، نیوزلند، آفریقای جنوبی و آمریکای جنوبی شایع است. همچنین، آلودگی‌ با این انگل، در برخی از مناطق آمریکای شمالی نیز به ندرت رخ می دهد.

Echinococcus multilocularis عمدتا در اروپای مرکزی، آلاسکا، کانادا و سیبری مشاهده می شود. همچنین به ندرت در وایومینگ، داکوتاها و غرب میانه شمالی نیز ممکن است مشاهده شود.

چرخه زندگی کرم نواری سگ

سگ ها، به ویژه سگ های گله، هنگامی که کیست کرم های نواری موجود در بافت حیوانات آلوده (مانند گوسفند، بز، گاو یا خوک) را مصرف می کنند، به این انگل آلوده می شوند. این کیست ها (که کیست های هیداتید نامیده می شوند) در روده سگ به کرم نواری بالغ تبدیل می شوند.

سگ های آلوده، تخم این کرم ها را در مدفوع خود حمل و به محیط منتقل می کنند. گوسفند، گاو، بز یا خوک تخم کرم را از طریق خاک آلوده به مدفوع سگ مصرف می کند. در داخل بدن این حیوانات، تخم ها تکامل پیدا می کنند و در اندام های داخلی حیوان به کیست تبدیل می شوند.

افراد (اغلب چوپانان) زمانی که به طور تصادفی خاک، آب یا غذایی را که توسط تخم های اکینوکوکوس موجود در مدفوع سگ آلوده شده است، مصرف می کنند، به این انگل های مضر آلوده می شوند.

تخم های اکینوکوکوس تا یک سال، در خاک زنده می مانند. همچنین ممکن است تخم این‌ انگل ها بر روی پوست حیوانات آلوده نیز، وجود داشته باشند. پس از تماس انسان ها با حیوان آلوده، ممکن است به تخم این کرم آلوده شده، تخم کرم را از دست خود به دهان یا غذا منتقل کرده و در نتیجه آلوده شوند.

این تخم ها، در روده تکامل پیدا می کنند و کره هایی را که حاوی لارو کرم های نواری هستند تشکیل می دهند. این کره ها به دیواره روده نفوذ کرده و از طریق جریان خون به اندام های مختلف، مانند کبد و ریه ها می رسند.

در این اندام ها، کره ها به کیست تبدیل شده و به تدریج بزرگ می شوند. این کیست ها می‌ توانند در افراد مبتلا به این انگل، علائم بیماری را ایجاد کنند. عفونت حاصله از این کیست ها را اکینوکوکوز می نامند.

علائم بیماری هیداتید در سگ ها

به طور معمول، علائم اکینوکوکوز شامل موارد زیر است:

• کهیر یا واکنش آلرژیک شدید جدی و خطرناک (آنافیلاکسی)
• در صورت ایجاد کیست در کبد، درد شکم و زرد شدن پوست و سفیدی چشم (زردی)
• در صورت تشکیل کیست در ریه ها، درد قفسه سینه و سرفه خون یا محتویات کیست ها

تشخیص بیماری اکینوکوکوز

سگ های آلوده به این انگل، معمولاً بدون علامت هستند. این بیماری معمولاً تأثیر چندانی بر سگ ها نمی گذارد، زیرا در بیشتر موارد محدود به دستگاه گوارش است. این انگل، در درجه اول، به دلیل اثرات بالقوه منفی آن بر سلامت انسان، جدی و خطرناک طبقه بندی می شود.

در موارد نادر، بخش های قابل مشاهده کرم نواری در اطراف راست روده حیوانات خانگی آلوده دیده می شود. این موضوع درباره E. multilocularis غیر رایج است (بخش های قابل مشاهده کرم های نواری به احتمال زیاد متعلق به دیگر گونه های کرم نواری کم خطر تر، هستند)، اما این اتفاق می تواند رخ دهد.

علاوه بر این، تخم E. multilocularis ممکن است در بررسی میکروسکوپی مدفوع دیده شود، اما این تخم ها را نمی توان از سایر گونه های کرم نواری تشخیص داد.

تشخیص نیاز به آزمایش تخصصی دارد. دامپزشک ممکن است نمونه مدفوع حیوان خانگی را به آزمایشگاهی خارج از محل کلینیک، ارسال کند.

با این حال، انجام این آزمایش ها معمولاً توصیه نمی شود، زیرا درمان همه گونه های کرم نواری یکسان است. دانستن اینکه کدام گونه کرم نواری در سگ تان وجود دارد، بر درمان تأثیر نمی گذارد.

از جمله روش های تشخیص بیماری اکینوکوکوز، عبارت اند از:

• سونوگرافی
• آزمایش خون
• توموگرافی کامپیوتری
• تصویر برداری اشعه ایکس
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی

کیست های هیداتید موجود در کبد یا سایر بافت ها را می توان با استفاده از سونوگرافی، توموگرافی کامپیوتری (CT) یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) مشاهده کرد. کیست های اکینوکوکوز در ریه ها را می توان توسط تصویربرداری اشعه ایکس قفسه سینه مشاهده کرد. وجود کیست های هیداتید، گاهی اوقات با انجام یک عکسبرداری معمولی نیز تشخیص داده می شود.

انجام آزمایش خون برای بررسی وجود آنتی بادی های علیه اکینوکوک نیز ممکن است مفید باشد. آنتی بادی ها، پروتئین هایی هستند که توسط سیستم ایمنی بدن تولید می شوند تا از بدن در برابر حملات عوامل بیماری زا از جمله پروتئین های ضد انگل محافظت کنند.

پیشگیری از بیماری اکینوکوکوز

با توجه به این که مدفوع سگ های آلوده به انگل، عامل اصلی ایجاد کیست هیداتید در بدن فرد هستند، رعایت نکات بهداشتی، مهم ترین‌ راه برای پیشگیری از بروز این‌ اختلال است. با انجام این روش ها، می توان از بروز بیماری اکینوکوکوز جلوگیری کرد.

• دست های خود را با دقت بشویید.
• غذا یا آبی که ممکن است به مدفوع سگ آلوده باشند (به خصوص در مناطقی که اکینوکوکوز جزو بیماری های شایع است) را مصرف نکنید.

بهترین راه برای جلوگیری از بروز اکینوکوکوز این است که از پرسه زدن در محیط های بیروت از خانه و بلعیدن جوندگان زنده یا مرده توسط سگ خانگی تان، جلوگیری کنید. همچنین مهم است که سگ خود را در معرض مدفوع گوسفند، گاو و خوک قرار ندهید، زیرا این حیوانات همچنین می توانند تخم اکینوکوک را در مدفوع خود بریزند.

علاوه بر این، یکبار در ماه سگ خود را با پرازیکوانتل کرم زدایی کنید. این روش کرم زدایی، از ابتلا سگ به اکینوکوکوز و سایر گونه های کرم نواری پیشگیری می کند.

همیشه بعد از برخورد با مدفوع سگ خانگی خود، دستان خود را کاملاً بشویید. این کار شما را از ابتلا به اکینوکوکوز و همچنین تعدادی دیگر از انگل های روده ای، محافظت می کند.

درمان بیماری اکینوکوکوز

از جمله روش های درمان بیماری اکینوکوکوز، عبارت اند از:

• استفاده از داروی آلبندازول
• برداشتن کیست هیداتید یا تخلیه کیست
• تزریق محلول نمک برای از بین بردن انگل

پزشکان اغلب می توانند کیست Echinococcus granulosus را با جراحی برداشته یا با یک سوزن کیست، محتوای مایع آن را تخلیه کنند. برای تخلیه کیست، آن ها از سونوگرافی برای هدایت سوزن در محل کیست، استفاده می کنند. سپس مایع کیست را برداشته، محلول نمک را به داخل کیست تزریق می کنند تا انگل ها را از بین ببرد و سپس، محلول را به بیرون تخلیه می کنند. توده های ناشی از Echinococcus multilocularis با جراحی برداشته می شوند.

آلبندازول یک داروی تجویزی خوراکی است که برای درمان انواع عفونت های کرمی و انگلی استفاده می شود. آلبندازول قبل و یا در حین عمل، مانند جراحی یا تخلیه کیست با سوزن، تجویز می شود تا در صورت ریختن محتویات کیست در حین عمل از گسترش عفونت جلوگیری شود.

مصرف داروی آلبندازول معمولاً 1 تا 6 ماه پس از عمل ادامه می یابد. مصرف این دارو، احتمال برگشت، عود یا گسترش کیست را کاهش می دهد. مصرف آلبندازول به تنهایی، می تواند برخی کیست ها را از بین ببرد. همچنین، آلبندازول برای سرکوب رشد کیست هایی که نمی توان آن ها را با جراحی برداشت یا تخلیه کرد، استفاده می شود.

گاهی اوقات، هنگامی که عفونت ناشی از انگل شدید است، پیوند کبد انجام می شود. علاوه بر تمام روش های پیشگیری از بیماری اکینوکوکوز در انسان، از آن جا که در اغلب موارد، سگ ها باعث انتقال این بیماری به انسان ها می شوند، ضروری است که به خوبی بهداشت محیط زندگی سگ تان را مهیا کنید. با این کار، به طور کلی از بروز این بیماری انگلی پیشگیری خواهد شد.

آیا E. multilocularis برای انسان ها مسری است؟

به طور خلاصه، بله. E. multilocularis یک انگل مشترک بین انسان و حیوان است، به این معنی که می تواند بین انسان و حیوان منتقل شود. انسان از طریق بلعیدن تصادفی تخم E. multilocularis که می تواند در مدفوع حیوانات خانگی آلوده موجود باشد، به این‌ اختلال آلوده می شود.

در انسان، E. multilocularis باعث ایجاد کیست های بزرگ در ریه ها و کبد می شود. این کیست ها می توانند آنقدر بزرگ شوند که در عملکرد این اندام ها اختلال ایجاد کنند. همین تاثیر منفی، اکینوکوکوز را به یکی از جدی ترین بیماری های شناخته شده مشترک بین انسان و دام تبدیل می کند. حتی با وجود جراحی و درمان دارویی، این عفونت اغلب کشنده است.

پیش آگهی بیماری اکینوکوکوز در سگ ها چگونه است؟

در بیشتر موارد پیش آگهی این بیماری خوب است. زیرا اکثر سگ ها فقط درگیری دستگاه گوارش را تجربه می کنند. این حیوانات خانگی به ندرت علائم بالینی را تجربه می کنند و معمولاً با درمان انگل، به طور کامل بهبودی می یابند.

سگ های دارای کیست داخلی ناشی از E. multilocularis پیش آگهی متغیری دارند. در برخی موارد، این کیست ها می توانند با جراحی برداشته شوند. در مورد کیست های فراوانی که با جراحی قابل برداشتن نیستند، پیش آگهی این بیماری انگلی، ضعیف است.

multilocularisبا مصرف داروی praziquantel درمان می شود. این، همان دارویی است که برای درمان دیگر گونه های کرم نواری استفاده می شود. این دارو را می توان به صورت خوراکی یا تزریقی تجویز کرد.

در موارد نادر، سگ ها ممکن است کیست داخلی مربوط به E. multilocularis (مشابه عفونت انسان) ایجاد کنند. اگر این اتفاق بیفتد، سگ معمولاً با ترکیبی از جراحی و داروهای متعدد کرم زدایی درمان می شوند.

منابع:

https://www.msdmanuals.com/home/infections/parasitic-infections-cestodes-tapeworms/echinococcosis-dog-tapeworm-infection

https://vcahospitals.com/know-your-pet/echinococcosis-in-dogs