غده چرکی یا لنفادنیت پنیری در گوسفندان
غده چرکی یا لنفادنیت پنیری در گوسفندان چیست؟
غده چرکی یا لنفادنیت پنیری در گوسفندان یا لنفادنیت موردی (CL)، یک بیماری باکتریایی مزمن و مسری است. این بیماری از نظر بالینی به صورت آبسه غدد لنفاوی محیطی و یا داخلی، ظاهر می شود. مواد چرکی تولید شده توسط این بیماری، غلیظ و بدون بو است. نوع محیطی این بیماری به صورت آبسه غدد لنفاوی قابل لمس محیطی تک یا چندگانه بروز پیدا می کند. CL داخلی معمولاً به صورت کاهش وزن مزمن و کاهش میزان غذای مصرفی ظاهر می شود.
کشت ضایعات فعال برای مشاهده Corynebacterium pseudotuberculosis از نظر تشخیصی، روشی قطعی بیماری است. در صورتی که حذف حیوانات آلوده از گله غیر ممکن است، درمان این اختلال شامل درمان ضد میکروبی مداوم برای کاهش تعداد ضایعات فعال و جداسازی حیوان آلوده از سایر گله، تا زمان خشک شدن و یا برطرف شدن ضایعات است.
آیا لنفادنیت پنیری در گوسفندان شایع است؟
لنفادنیت موردی (CL) یک بیماری مزمن و مسری است که توسط باکتری Corynebacterium pseudotuberculosis ایجاد می شود. اگرچه شیوع CL در مناطق و کشورها مختلف، متفاوت است، اما موارد ابتلا به این بیماری، در سراسر جهان یافت می شود.
این بیماری با ایجاد آبسه در یا نزدیکی غدد لنفاوی محیطی اصلی یا درون اندام های داخلی و غدد لنفاوی تشخیص داده می شود. اگرچه هر دو شکل خارجی و داخلی CL در گوسفند و بزها مشاهده می شود، اما شکل خارجی آن بیشتر در بزها و شکل داخلی آن بیشتر در گوسفندان مشاهده می شود.
بیماری اسکرپی در گوسفندان را بشناسید.
عوارض غده چرکی یا لنفادنیت پنیری در گوسفندان چیست؟
هنگامی که این بیماری، در مزرعه یا منطقه ای (به صورت بومی) ایجاد می شود، در درجه اول، از طریق آلودگی محیط توسط ضایعات مترشحه فعال، آلودگی ناشی از حیوانات با شکل داخلی بیماری که محیط را از طریق ترشحات بینی یا سرفه آلوده می کنند، و توانایی باکتری ها برای زنده ماندن، حفظ می شود.
مهیا شرایط سخت محیطی و عدم امنیت زیستی، برای کاهش تعداد و پیشگیری از بروز موارد جدید ابتلا به این بیماری، ضروری است. اگرچه CL معمولاً بیماری گوسفند و بزها محسوب می شود، اما در اسب ها، گاوها، شترها، خوکها، نشخوارکنندگان وحشی، مرغها و افراد انسانی نیز به طور پراکنده بروز پیدا می کند.
به دلیل وجود پتانسیل آلوده کردن انسان، هنگام دست زدن به حیوانات آلوده یا ترشح چرکی ضایعات فعال، باید احتیاط کرده و نکات بهداشتی را رعایت کرد.
زیان های اقتصادی ناشی از CL عبارتند از:
- مرگ و میر
- از بین رفتن پشم
- حذف دام های آلوده
- نابود کردن لاشه های آن ها
- از دست دادن فروش حیوانات در حال پرورش
- حذف زودهنگام حیوانات آسیب دیده، از گله
علائم غده چرکی یا لنفادنیت پنیری در گوسفندان
یکی از یافته بالینی شایع در مورد بیماری لنفادنیت موردی خارجی، ایجاد آبسه در ناحیه غدد لنفاوی محیطی است. مناطق متداول بروز این عارضه، شامل گره های زیر فک، پاروتید، پیش سینه و پیش ران است.
به ندرت، آبسه غدد لنفاوی سوپراماری یا اینگوینال نیز رخ می دهد. علاوه بر این، ممکن است که گاهی اوقات در خارج از ناحیه خارج رحمی در امتداد زنجیره لنفاوی ایجاد شود.
در صورت عدم درمان، این ضایعات در نهایت به آبسه های ترشحی باز تبدیل می شوند. مواد چرکی این ضایعات بویی ندارند. از نظر قوام از نرم و خمیری (بیشتر در بزها) تا غلیظ و دارای گرانروی (که در گوسفندان شایع تر است) متفاوت است. هنگامی که تخلیه به صورت طبیعی رخ می دهد، ضایعه پوستی همراه با زخم، بهبود می یابد.
زبان آبی گوسفندان چیست و چه علائمی دارد؟
احتمال عود غده چرکی در گوسفند وجود دارد؟
معمولا، عود این عارضه شایع است. حتی ممکن است ماه ها بعد از بهبودی اتفاق بیفتد. ابتلا به CL باید در گوسفند یا بزهایی که مبتلا به آبسه در این مناطق هستند، بسیار مشکوک باشد.
باکتری های دیگری نیز ممکن است باعث بروز آبسه در این نواحی شوند. اما به دلیل پیامدهای وجود این بیماری در یک گله یا دامداری، این بیماری های احتمالی، باید تا زمانی که خلاف آن ثابت نشود، به عنوان موردی از ابتلا به CL مورد رسیدگی قرار گیرند.
شکل داخلی CL معمولاً به صورت کاهش وزن مزمن و عدم تغذیه متعادل و کافی بروز پیدا می کند. وجود سایر علائم بالینی بستگی به اندام های درگیر با این بیماری دارد. حتی ممکن است شامل هر یک از اندام های اصلی ارگان های بدن باشند. به عنوان مثال، آبسه ریه یک نوع شایع درگیری احشایی در CL داخلی است.
بنابراین، علائم بیماری مزمن همراه با سرفه، ترشحات چرکی بینی، تب و تاکی پنه، همراه با افزایش صداهای ریه ممکن است مشاهده شود. شکل داخلی این بیماری، بیشتر در گوسفندان شایع است. به طور معمول، شیوع آبسه و ایجاد بیماری بالینی، به شکل خارجی یا داخلی، با افزایش سن دام، افزایش می یابد.
تشخیص غده چرکی یا لنفادنیت پنیری در گوسفندان
از جمله روش های تشخیص بیماری لنفادنیت موردی، عبارت اند از:
- آزمایش سرولوژی
- کشت باکتریایی ضایعات مشکوک
- معاینه فیزیکی ضایعات مرتبط با غدد لنفاوی
وجود آبسه خارجی بر روی بدن نشخوارکنندگان کوچک، به شدت نشان دهنده ابتلا به بیمای لنفادنیت موردی است، به ویژه در محل غدد لنفاوی محیطی. با این حال، تشخیص قطعی ابتلا به این بیماری، تنها با کشت باکتریولوژیکی مواد چرکی تهیه شده از آبسه ها انجام می گیرد.
در صورتی که ابتلا یکی از دام ها به بیماری لنفادنیت موردی، به صورت قطعی تشخیص داده شود، ضروری است که حیوان آلوده، از باقی گله جدا و در قرنطینه نگه داری شود.
در صورت عدم وجود آبسه های قابل دسترسی برای تهیه نمونه، جهت کشت باکتریایی، تشخیص قطعی موارد فعال لنفادنیت موردی، چالش برانگیز خواهد بود. اگرچه بسیاری از ابزارهای تشخیصی موجود، می توانند از پس این کار برآیند. اما نتایج این آزمایشات باید با احتیاط و با در نظر گرفتن سابقه سلامتی گله یا دامداری، وجود یا عدم وجود عفونت فعال در گله و وضعیت واکسیناسیون تفسیر شوند.
بیماری های باکتریایی بز ها کدامند؟
آزمایش تشخیصی لنفادنیت پنیری در گوسفندان
آزمایش مهار همولیزین هم افزایی (SHI) که آنتی بادی های اگزوتوکسین فسفولیپاز D را تشخیص می دهد، در بسیاری از آزمایشگاه های تشخیصی موجود است. تیترهای مثبت، نشان دهنده عفونت های درمان شده گذشته، تماس اخیر با عوامل بیماری زا، واکسیناسیون اخیرا انجام یافته، ضایعات فعال یا پیشرفت آن ها است.
هنگامی که وضعیت سلامتی حیوان، با وجود نتیجه مثبت، قابل شک است. تیتر باید در 2-4 هفته بعد نیز تکرار شود. اگر تیتر در حال افزایش بوده و وجود علائم بالینی آبسه مشاهده شود، می توان ابتلا به بیماری CL را علت اصلی بروز این عوارض، فرض کرد.
اگر آزمایش در 2 هفته اول پس از قرار گرفتن در معرض سرولوژی حیوان انجام شود، نتایج منفی کاذب می تواند رخ دهد. همچنین حیواناتی که دارای آبسه مزمن و دیواره دار هستند، می توانند نتیجه منفی کاذب داشته باشند. تیترهای آغوز معمولاً در سن 3-6 ماهگی از بین می روند. بنابراین آزمایش سرولوژیکی بره ها یا بچه های زیر 6 ماه باید با احتیاط تفسیر شوند.
درمان و کنترل لنفادنیت پنیری در دام ها
از جمله روش های درمانی و کنترلی بیماری لنفادنیت موردی، عبارت اند از:
- واکسیناسیون
- مراقبت های حمایتی
- تدابیر شدید ایمنی زیستی
- حذف حیوانات بیمار از گله
- درمان ضد میکروبی (داخل بینی و/یا سیستمیک)
- حذف خطرات موجود در محیط که می توانند به طور بالقوه به پوست آسیب برسانند.
- ضدعفونی تجهیزات و سایر ابزارهای مورد استفاده در مراحل تولید (اخته کردن، برچسب زدن گوش و غیره)
- معاینه قبل از خرید دام، انجام غربالگری سرولوژی و یک دوره قرنطینه قبل از وارد کردن حیوانات جدید به گله و دامداری
پس از تشخیص بیماری لنفادنیت موردی، آموزش مالک دامداری برای آشنایی با عوارض، روش های درمان و کنترل لنفادنیت موردی، ضروری است. کاربردی ترین روش در مورد رفع خطر حیوانات تجاری آلوده به CL این است که آنها را از گله یا دامداری تان حذف کنید.
با این حال، حیواناتی که آبسه های ترشح کننده دارند، نباید تا زمانی که تخلیه متوقف شده و زخم بهبود یافته است، به انبارهای فروش ارسال شوند. درمان تک تک حیوانات باید با درک این واقعیت انجام شود که CL یک بیماری «قابل درمان» محسوب نمی شود.
حیواناتی که ارزش ژنتیکی دارند، و عمدتاً به دلایل زیبایی شناختی درمان می شوند، باید با استفاده از روش های درمانی دقیق و صحیح، درمان شوند.
گزینه های درمانی شامل موارد زیر است:
- تخلیه ضایعات
- برش و جراحی
- تزریق فرمالین
- مصرف آنتی بیوتیک های سیستمیک و آنتی بیوتیک های داخل بینی
اگر آبسه های خارجی لنس شده و تخلیه شوند، حفره باید با محلول ید رقیق شستشو داده شده و حیوان در ناحیه ای قابل ضد عفونی قرار گیرد، تا ترشح و بهبود ضایعه به اتمام برسد. مواد چرکی تخلیه شده باید با دقت جمع آوری و دفع شوند. آبسه های دست نخورده را می توان با جراحی از بین برد. با این حال، این گزینه گران تر است و آبسه های تشخیص داده نشده اغلب باقی مانده و همچنان به رشد خود ادامه می دهند.
مطالعات اخیر نشان داده اند که تجویز یک دوز تولاترومایسین با دوز 2.5 میلی گرم بر کیلوگرم، یا SC مستقیماً در حفره آبسه، یا دو دوز 2.5 میلی گرم بر کیلوگرم، که به طور همزمان، یک SC و یکی به شکل داخل رحمی تجویز می شود، می تواند ضایعات را برطرف کند.
به دلیل ماهیت ارگانیسم عامل بیماری، راه های متداول قرار گرفتن در معرض این اختلال، مزمن بودن بیماری و مشکل در حذف کامل ارگانیسم از حیوانات آلوده، کنترل CL بر اقدامات دقیق ایمنی زیستی متمرکز است. اهداف اصلی هر برنامه کنترلی حذف بیماری از گله و کاهش تعداد موارد جدید ابتلا، از طریق شیوع بیماری با ورود دام های جدید به مزرعه است.
شایع ترین بیماری چشم در گوسفند کدامند؟
واکسن برای غده چرکی در گوسفندان
واکسن های تجاری ضد CL در حال حاضر مجوز استفاده در گوسفند و بز را دارند. این واکسن ها فقط باید توسط برندهایی که برچسب گذاری شده اند، مورد استفاده قرار گیرند. زیرا واکنش های نامطلوبی در بزهایی که واکسن مخصوص گوسفند را زده اند، گزارش شده است.
رعایت دقیق برنامه واکسیناسیون طبق برچسب سازنده دارو، می تواند به کاهش شیوع و بروز CL در گله کمک کند. با این حال، مهم است که تأکید کنیم که اثربخشی این واکسن ها 100 درصد نیست. واکسیناسیون حیوانات آلوده را سالم و پاک نمی کند.
صاحبان دامداری، باید موارد خطرناک (سیم خاردار، میخ های در معرض دید، گیاهان تیز و ساینده) را از محیط خارج کنند. تا موارد آسیب و انتقال احتمالی CL ناشی از حضور باکتری ها، کاهش یابد.
سخن آخر
لنفادنیت موردی یک بیماری مزمن است که از بین بردن آن در حیوانات مبتلا، اگر غیر ممکن نباشد، چالش برانگیز است. درمان ضد میکروبی پایدار ممکن است منجر به رفع ظاهری ضایعات ناشی از این بیماری شود. اما عود عارضه های آن، موضوعی شایع است. شکل داخلی CL از نظر بالینی به صورت کاهش وزن مزمن ظاهر می شود.
هر کدام از انواع لنفادنیت های موردی، روش کنترل و درمان مخصوص به خود را دارند. در صورت داشتن سوالات بیشتر، با یک دامپزشک تماس بگیرید.
منبع:
