بیماری نیوکاسل در طیور
بیماری نیوکاسل در طیور
بیماری نیوکاسل در طیور یا ND ، یک بیماری بسیار مسری و جدی است که در سراسر جهان وجود دارد. بیماری نیوکاسل، پرندگان، از جمله طیور خانگی را تحت تاثیر قرار می دهد. این بیماری توسط سویه های مختلف ویروسی به نام پرمیکسوویروس-۱ پرندگان ایجاد می شود.
این بیماری به سه شکل لنتوژنیک یا خفیف، مزوژنیک یا متوسط و ولوژنیک یا بسیار شدید ظاهر می شود که به طور خاص به نوع سوم این بیماری نیز گفته می شود. سویه های ویروس های ایجاد کننده اختلال لنتوژنیک بسیار گسترده هستند و باعث شیوع بیماری می شوند.
انتقال و شیوع بیماری نیوکاسل در طیور
این بیماری اغلب در اثر تماس مستقیم با پرندگان بیمار یا ناقل، به پرنده سالم منتقل می شود. پرندگان آلوده ممکن است ویروس عامل نیوکاسل را از طریق مدفوع خود به محیط وارد کرده و باعث آلودگی محیط شوند. در این حالت، بیماری می تواند در اثر تماس مستقیم با مدفوع و ترشحات تنفسی یا با غذا، آب، تجهیزات و حتی لباس آلوده یک انسان منتقل شود. ویروس های عامل این بیماری می توانند برای چندین هفته، به ویژه در دمای پایین، در محیط زنده بمانند.
ویروس عاملاین بیماری، در تمام قسمتهای لاشه پرنده آلوده وجود دارد. این بیماری بسیار مسری است. وقتی ویروس به یک گله حساس وارد شود، تقریباً طی دو تا شش روز همه پرندگان را آلوده می کند.
این بیماری یک بیماری مشترک بین انسان و دام است (بیماری های مشترک بین دام و انسان، بیماری هایی هستند که می تواند انسان و حیوانات را آلوده کنند). نیوکاسل می تواند باعث التهاب ملتحمه در انسان شود، اما این بیماری در انسان به طور کلی بسیار خفیف و خود محدود کننده است.
علائم بیماری نیوکاسل در طیور
این بیماری معمولاً به صورت یک بیماری تنفسی بروز می کند، اما بی حالی، تظاهرات عصبی یا اسهال ممکن است شکل بالینی غالب این اختلال باشد. بیماری نیوکاسل از نظر بالینی می تواند بسیار شبیه به آنفلوانزای مرغی بروز پیدا کند، بنابراین انجتم تست های آزمایشگاهی برای تأیید تشخیص مهم است.
علائم بالینی این بیماری بسیار متنوع بوده و به عواملی از جمله: سویه ویروس، گونه پرنده آلوده، سن میزبان ویروس (پرندگان جوان حساس تر هستند)، عفونت های همزمان دیگر، استرس محیطی و ایمنی بدن بستگی دارد. برخی از سویه های ویروس به سیستم عصبی، برخی دیگر به سیستم تنفسی و تعدادی به دستگاه گوارش حمله می کنند. علائم بالینی نیوکاسل عبارت اند از:
- علائم گوارشی، مانند: اسهال
- علائم تنفسی، مانند: نفس نفس زدن، سرفه، عطسه
- علائم عصبی، مانند: لرزش، فلج شدن بال ها و پاها، خم شدن گردن به سمت پایین، اسپاسم و فلج کل بدن
همچنین در اثر ابتلا به این بیماری، ممکن است افت نسبی یا کامل در تولید تخم مرغ رخ دهد. همچنین تخمها ممکن است از نظر رنگ، شکل یا سطح غیر طبیعی بوده و دارای آلبومین آبکی باشند. میزان مرگ و میر ناشی از بیماری نیوکاسل متغیر بوده و حتی ممکن است تا ۱۰۰ درصد نیز برسد.
علائم بالینی این بیماری در پرندگان مبتلا می تواند متفاوت باشد. این بیماری می تواند به صورت بسیار حاد با شروع ناگهانی و مرگ و میر زیاد، و یا به شکل یک بیماری خفیف همراه با اختلالات تنفسی یا افت تولید تخم، به عنوان تنها علائم بالینی قابل تشخیص، بروز پیدا کند. یک فرم زیر بالینی (بدون علامت) از این بیماری و بسیاری از اشکال میانی این بیماری نیز می توانند رخ دهند.
علائم اصلی بیماری نیوکاسل عبارتند از:
- بی حالی
- سرفه کردن
- عطسه کردن
- فلج کامل بدن
- ترشحات بینی
- مرگ ناگهانی
- افتادگی بال ها
- لرزش عضلات بدن
- افزایش تلفات در گله
- اسهال مایل به سبز و آبکی
- تورم بافتهای اطراف چشم و گردن
در پرندگان تخم گذار ممکن است کاهش یا توقف کامل تولید تخم رخ دهد. همچنین احتمال دارد پرندگان مبتلا، تخم هایی با پوست نازک بگذارند.
تشخیص بیماری نیوکاسل
بیماری نیوکاسل می تواند علائم بالینی بسیار شبیه به آنفلوانزای مرغی از خود نشان دهد، بنابراین انجام تست های آزمایشگاهی برای تأیید تشخیص مهم است.
در همه کشورها، برای پیشگیری از ابتلا و شیوع بیماری نیوکاسل در میان طیور، واکسیناسیون انجام می شود. همچنین رعایت نکات بهداشتی برای تقویت سیستم ایمنی و پیشگیری از بروز این بیماری ضروری است.
اگر بیماری نیوکاسل در منطقه ای که قبلاً عاری از این بیماری بوده است، ظاهر شود، در اکثر کشورها از سیاست حذف طیور مبتلا استفاده می شود.
برخی از این اقدامات عبارت اند از:
- قرنطینه شدید طیور
- ضدعفونی کامل محل نگه داری طیور
- کنترل دسترسی افراد به مزارع پرورش طیور
- اجتناب تماس با پرندگان مشکوک به ابتلا به این بیماری
- از بین بردن تمام طیور آلوده یا در معرض خطر آلودگی
- دفع مناسب، ایمن و بهداشتی لاشه پرندگان تلف شده در اثر بیماری نیوکاسل
- ایجاد وقفه در شروع پرورش گله جدید بعد از کنترل شیوع بیماری نیوکاسل(معمولا ۲۱ روز)
بیماری نیوکاسل تا به امروز در سراسر جهان یافت شده است. در حال حاضر در کشور های کانادا، ایالات متحده و برخی از کشورهای اروپای غربی، بیماری نیوکاسل کنترل شده است. شیوع بیماری نیوکاسل در مناطقی از آفریقا، آسیا و آمریکای جنوبی ادامه دارد.
سیر بالینی بیماری نیوکاسل
شروع بیماری نیوکاسل سریع است. پس از ابتلا طیور به این بیماری، علائم پرندگان بیمار طی 2 تا 12 روز (به طور متوسط 5 روز) پس از قرار گرفتن در معرض آئروسل های حاوی ویروس عامل نیوکاسل، ظاهر می شوند. انتقال بیماری از طریق دهانی یا تماس با مدفوع، نادرتر از سایر روش ها است.
پرندگان جوان نسبت به بیماری نیوکاسل حساس تر هستند. بسته به قسمت درگیر آلودگی با ویروس عامل بیماری نیوکاسل(عصب، دستگاه گوارش، سیستم تنفسی) ممکن است علائم مختلفی ظاهر شود. علائم تنفسی شامل نفس نفس زدن، سرفه و عطسه است.
علائم عصبی ابتلا با نیوکاسل شامل لرزش بدن، فلج شدن بال ها و پاها، خمیدگی گردن، اسپاسم و فلج کامل بدن باشد. بروز علائم عصبی همراه با اسهال، در کبوترها شایع است. علائم تنفسی همراه با بی حالی، اسهال مایل به سبز و آبکی، و تورم بافتهای سر و گردن، از عوارض شایع این بیماری هستند.
بسته به شدت بیماری، درجات مختلفی از بی حالی و عدم تحرک مشاهده می شود. همچنین در مرغ های تخم گذار، کاهش یا توقف کامل تولید تخم مرغ ممکن است رخ دهد. همچنین تخمها ممکن است از نظر رنگ، شکل یا سطح غیرطبیعی بوده و دارای آلبومین آبکی باشند.
واکسیناسیون علیه بیماری نیوکاسل
پرندگان واکسینه شده ممکن است به غیر از کاهش تولید تخم مرغ، هیچ علامت دیگری را نشان ندهند، اما همچنان می توانند ویروس عامل این بیماری را در بزاق و مدفوع خود بریزند. پرندگان واکسینه شده دارای قدرت بدنی و سطح ایمنی ضعیف ممکن است 10-14 روز پس از ابتلا به نیوکاسل، دچار تورتیکولی، آتاکسی یا لرزش بدن و سر شوند. این علائم ممکن است با روش های حمایتی بهبود یابند.
در حال حاضر، برای مرغ، بوقلمون و کبوتر واکسن های ضد نیوکاسل موجود بوده و برای القای پاسخ آنتی بادی استفاده می شوند. متأسفانه واکسن های ضد نیوکاسل ایمنی استریل ایجاد نمی کنند و در بسیاری از مناطق جهان از واکسن ها برای جلوگیری از تلفات ناشی از بیماری و مرگ استفاده می شود.
واکسیناسیون جوجه ها
جوجه های سالم معمولا در روز 1-4 بیرون آمدن از تخم واکسینه می شوند. با این حال، تأخیر در واکسیناسیون تا هفته دوم یا سوم مانع از تداخل آنتی بادی مادر در پاسخ ایمنی فعال می شود. مایکوپلاسما، برخی از اختلالات باکتریایی و ویروسی که بر دستگاه تنفسی تأثیر می گذارند، ممکن است با برخی واکسن ها به صورت هم افزایی عمل کرده واکنش واکسن را پس از تجویز تشدید کنند.
در کشورهایی که این بیماری در آن ها بومی است، می توان ترکیبی از واکسن حاوی ویروس زنده و واکسن غیرفعال استفاده کرد. همچنین با توجه به قوانین هر کشور، ممکن است از یک واکسن تهیه شده از سویه مزوژنیک زنده در پرندگان مسن استفاده کرد.
همه سویه های ویروس عامل این بیماری می توانند در انسان التهاب ملتحمه موقت ایجاد کنند، اما این بیماری در درجه اول فقط کارکنان آزمایشگاه و تیم های واکسیناسیون گله های طیور را تهدید می کند.
این بیماری بسیار مسری در پرندگان بوده و توسط ویروس پاراماکسو ایجاد می شود. پرندگانی از جمله بوقلمون ها، غازها، اردک ها، قرقاول ها، کبک ها، مرغ های دریایی و سایر پرندگان وحشی و خانگی، مانند شترمرغ، می توانند به این بیماری مبتلا شوند.
ابتلا انسان ها به این بیماری بسیار کمتر از موارد ابتلا پرندگان به این بیماری گزارش شده است. افرادی که در تماس مستقیم با پرندگان آلوده هستند ممکن است به عفونت ملتحمه بسیار کوتاه مدت مبتلا شوند. چنین اختلال خفیفی معمولا بدون نیاز به درمان از بین می رود.
نحوه انتشار بیماری نیوکاسل
این بیماری از طریق مدفوع و ترشحات پرندگان آلوده از طریق بینی، دهان و چشم منتقل می شود. این بیماری در درجه اول از طریق تماس مستقیم پرندگان سالم با ترشحات گوناگون پرندگان آلوده منتشر می شود. ویروس این بیماری را می توان روی کفش و لباس کارکنان مزرعه نیز پیدا کرد. به این طریق ویروس عامل این بیماری از پرنده آلوده به یک پرنده سالم انتقال داده می شود.
ویروس می تواند برای چندین هفته در یک محیط گرم و مرطوب، روی پرها، کود و سایر قسمت های پرندگان زنده بماند.
این بیماری در اثر تماس مستقیم با مایعات بدن پرندگان آلوده، به ویژه مدفوع آنها و تماس با آئروسل های حاوی ویروس عامل این بیماری نیز گسترش می یابد.
در حال حاضر واکسن های موثری بر علیه بیماری نیوکاسل در دسترس بوده و بسیاری از پرندگان واکسینه می شوند.
انسان ها نیز ممکن است به ویروس عامل این بیماری آلوده شوند. بیماری حاصل از ویروس عامل نیوکاسل در انسان معمولاً به التهاب ملتحمه محدود می شود. بهبودی انسان های مبتلا به این بیماری معمولاً سریع بوده و بعد از چهار تا هفت روز پس از آلودگی، ویروسی در مایعات چشم فرد یافت نمی شود.
چنین عفونت هایی بیشتر در میان کارکنان آزمایشگاه و گروه مسئول واکسیناسیون پرندگان دیده می شود.
چگونه می توان بیماری نیوکاسل را کنترل کرد؟
بهترین راه برای کنترل این بیماری در طیور، مانند سایر بیماری های شایع در میان حیوانات، افزایش سطح آگاهی نسبت به این بیماری و رعایت نکات بهداشتی و پیشگیرانه است. با انجام اقدامات پیشگیرانه می توان از بروز خسارت های سنگین اقتصادی در آینده جلوگیری کرد.
همچنین با شناخت علائم این بیماری و تشخیص زود هنگام آن، می توانید به سرعت درمان طیور آلوده را آغاز کنید. درمان زود هنگام با موفقیت بیش تری همراه خواهد بود.
در نهایت، نکته بسیار مهم درباره این بیماری، انجام به موقع واکسیناسیون است.
منابع:
https://www.oie.int/en/disease/newcastle-disease/
https://www.gov.scot/publications/newcastle-disease/
