چگونه از یک بز باردار مراقبت کنیم؟

پس از بارداری بز ها و تا زمان زایمان، اتفاقات زیادی در زندگی بزها رخ می دهد. در این مقاله اطلاعاتی کلی درباره بارداری و زایمان بز ها ارائه شده است. با توجه به اینکه مدت زمان حاملگی بز های ماده بین 147 تا 155 روز است (یعنی به طور متوسط پنج ماه) در این بازه زمانی اتفاقات زیادی ممکن است رخ دهد.

بارداری در بز چگونه است؟

معمولا زمان بارداری بز های ماده از بهار شروع شده و تا پایان تابستان ادامه می یابد. احتمال این که تعداد بیشتری تخمک در ایجاد نطفه شرکت کنند زیاد است. پس تولد نوزادان دوقلو و سه قلو در هر بار زایمان دور از انتطار نیست. تشخیص بارداری بز ها معمولا ۱۷ روز پس از لقاح توسط سونوگرافی امکان پذیر است. با گذشت زمان، با انجام سونوگرافی می توان اطلاعات بیشتری، از جمله تعداد جنین ها را به دست آورد.

قبل از بارداری و شروع فرآیند تولید مثل، بز ماده باید در وضعیت بدنی مناسب باشد. به زبان تخصصی تر بز های ماده باید قبل از بارداری دارای نمره بدنی ما بین ۲.۵ الی ۳ باشند. ایده آل این است که بز ماده برای باردار شدن باید نمره وضعیت بدنی ۳ داشته باشد. همچنین با تشخیص تعداد جنین هایی که در رحم بز باردار قرار درد، می توان یک رژیم غذایی مناسب برای آن ها تدارک دید.

همچنین بزی که قرار است باردار شود باید کاملا سالم باشد. در صورت سلامتی بز باردار، در طول دوره بارداری احتمال بیمار شدن این حیوان کمتر می شود و به حداقل می رسد. همچنین باید مطمئن شوید که بز باردار واکسن های کزاز و کلستریدیال را از قبل دریافت کرده باشد. همچنین باید بز باردار از قبل نسبت به بیماری های شایع در منطقه شما واکسینه شده باشد.

در دوران بارداری، بز باردار باید علوفه با کیفیت بخورد و به منابع مواد معدنی و نمک و آب دسترسی داشته باشد. همچنین آنها ممکن است در یکی دو ماه آخر بارداری به مصرف مکمل های کنسانتره نیاز داشته باشد. نمره وضعیت بدنی یک بز باردار باید هر دو هفته یک بار کنترل شود.

موارد غیر مجاز در بارداری بز ها

باید تمام عوامل استرس زای محیطی را تا حد امکان از محیط زندگی بز باردار حذف کنید. به عنوان مثال نباید کار های زیر را انجام دهید:

• تغییر مکان زندگی گله
• تغییر یا دستکاری نعل های بز
• اضافه کردن حیوانات جدید به گله

سقط جنین در بزها

سقط جنین در هر زمان از بارداری ممکن است اتفاق بیفتد. البته سقط جنین بیشتر در دو ماه پس از بارداری دیده می شود. آمار طبیعی سقط جنین در بزها حدود ۵ درصد است. بیشترین علت سقط جنین، ابتلا به عوامل عفونی بوده و در درجه اول ناشی از میکرو ارگانیسم های‌ باکتریایی است. با این حال، برخی از علل ویروسی نیز می توانند باعث سقط جنین در بز ها شوند. واکسیناسیون زودهنگام می تواند به پیشگیری از ابتلا به برخی از علل باکتریایی سقط جنین کمک کند. به عنوان مثال می توان با انجام واکسیناسون از ابتلا بز به باکتری های کلامیدیا و کمپیلوباکتر پیشگیری کرد.

علاوه بر این، یکی از علل مهم سقط جنین در بز ها، استرس است. استرس ناشی از گرما در ماه های تابستان می تواند منجر به سقط جنین شود. عوامل استرس زا دیگر مانند حملات جانداران شکارچی و هوای نامناسب (طوفان، طغیان آب و غیره) نیز می توانند تأثیرات منفی بر بارداری بز داشته باشند. بهترین راه برای پیشگیری از سقط جنین ناشی از استرس، حذف عوامل استرس زا از محیط زندگی بز باردار است. جنین سقط شده را با رعایت تمام نکات بهداشتی در زیر خاک یا هر روش دیگر مناسب از بین ببرید.

مسمومیت در بزهای باردار

یکی از بزرگترین خطراتی که بزها را در چند هفته آخر بارداری تهدید می کند مسمومیت حاملگی نامیده می شود. این اختلال زمانی رخ می دهد که بز نتواند کالری مورد نیاز جنین یا جنین هایش را تامین کند.

مسمومیت حاملگی‌ باعث ایجاد تغییر اساسی در متابولیسم عادی بز باردار می شود. ابتدا کبد شروع به تجمع اسیدهای چرب برای تولید گلوکز بیشتر می کند. در صورت عدم تولید گلوگز به میزان کافی، کبد شروع به تولید کالری به صورت کتون کرده و در نتیجه باعث کتوز می شود.

علائم اولیه مسمومیت بارداری در بز شامل بی حالی و بی اشتهایی است. علائم این بیماری می تواند به سرعت پیشرفت کرده و به صورت علائم عصبی بروز پیدا کند. از جمله این علائم عبارت اند از:

• لرزش اندام
• دندان قروچه
• خواب آلودگی
• ناهماهنگی حرکات
• نهایتا مرگ

اندازه گیری میزان کتون موجود در ادرار یکی از روش های تشخیصی این اختلال است.

آماده شدن برای تولد بزغاله ها

معمولا بیشتر بزهای باردار در طول روز زایمان می کنند. از جمله علائمی که نشان می دهند زمان زایمان بز نزدیک است عبارت اند از:

• پر و سنگین غده های پستانی بز
• شل و کشسان شدن عضلات لگن
• تورم بخش بیرونی واژن (ممکن است ترشحات مخاطی نیز دیده شود)

زایمان بز معمولا به سه مرحله تقسیم می شود. مرحله اول زایمان زمانی شروع می شود که بز خود را از بقیه گله جدا کرده و به یک مکان آرام و ساکت می رود. همچنین بز باردار ممکن است ناراحت یا بی قرار به نظر برسد. این مرحله از زایمان می تواند 12 ساعت طول بکشد.

مرحله دوم زایمان با شروع انقباضات رحم هنگام حرکت جنین به کانال زایمان آغاز می شود. در بزها، این مرحله معمولا در طی یک تا دو ساعت اتفاق می افتد. در این مرحله باید به طور مکرر بز باردار را معاینه کنید. اگر حرکت جنین غیر عادی یا کند بود، باید برای تسهیل حرکت آن اقدام کرد.

همچنین به یاد داشته باشید که بز باردار احتمالاً نوزادانی دوقلو یا سه قلو زایمان می کند. بنابراین استراحت بین زایمان ها امری طبیعی و ضروری است.

اگر بز تحت فشار بوده و جنین در کانال زایمان حرکت نکند، در این صورت گفته می شود که دیستوکیا رخ داده است. دیستوکیا اصطلاح پزشکی “زایمان دشوار” است. بسیاری از پرورش دهندگان بز با تجربه توانایی مدیریت زایمان بز های باردار را دارند ولی افراد تازه کار باید از دامپزشک با تجربه کمک بگیرند.

سه نکته اساسی در کمک به زایمان بزهای باردار عبارتند از:

• عدم انجام ‌حرکات خشن
• رعایت دقیق نکات بهداشتی
• استفاده از لوبریکانت های مناسب برای روان سازی مسیر زایمان

موقعیت مناسب جنین هنگام‌ زایمان بزها

موقعیت نامناسب جنین حین زایمان، شایعترین علت بروز دیستوکیا است. در چنین شرایطی جنین در موقعیت مناسبی برای قرار گرفتن و عبور از کانال زایمان قرار نمی گیرد.

یکی دیگر از دلایل دیستوکیا، اتساع ناقص عضلات دهانه رحم است. گاهی اوقات، بز های باردار برای اتساع مناسب دهانه رحم به زمان اضافی نیاز دارند. به همین دلیل است که دهانه رحم آن ها برای عبور جنین مناسب نخواهد بود. اگر دهانه رحم به خوبی متسع نشود، با انجام بی حسی موضعی و انجام یک جراحی کوچک می توان زایمان را انجام داد.

عبور نوزاد از جفت بز

مرحله سوم تولد نوزاد بز، عبور از جفت است. به طور معمول بزها ظرف شش ساعت از آغاز مرحله دوم زایمان، از جفت عبور می کنند، اما این مرحله ممکن است 12 تا 18 ساعت طول بکشد که حتی در این صورت هم زایمان طبیعی محسوب می شود.

دوره نوزادی بز تازه متولد شده

بزغاله های نرمال و سالم، پس از تولد، سعی می کنند ظرف چند دقیقه روی پای خود بایستند. بز مادر از همان ابتدا به تمام نوزادان خود علاقه نشان داده و با لیس زدن سعی می کند تمام نوزادان خود را تمیز بکند. همچنین به آن ها کمک می کند تا بتوانند به خوبی روی پای خود بایستند.

اطمینان از مراقبت کامل بز مادر از نوزاد یا نوزاد های تازه متولد شده ضروری و مهم است.

شیر اولیه ترشح شده از پستان مادر که آغوز نامیده می شود، پر از آنتی بادی هایی است که کودک باید برای تقویت سیستم ایمنی تکامل نیافته خود آن ها را دریافت کند. آنتی بادی ها مولکول های بزرگی هستند و سیستم گوارشی نابالغ نوزادان فقط می تواند آنها را برای مدت زمان محدودی جذب کند.

پس بسیار ضروری است که نوزادان تازه متولد شده آغوز مادر را دریافت کنند. اگر بزغاله ها نتوانند این مایع را دریافت کنند به احتمال بسیار زیاد در روند رشد و ادامه حیات خود با مشکل رو به رو خواهند شد.

خطر سپسیس در دوران بارداری بز ها

اگر بزغاله در هشت ساعت اول تولد خود به اندازه کافی مراقبت نشود، و یا نتواند آغوز مادر خود را دریافت کند، با خطر ابتلا به عفونت های متعدد قرار می گیرد که سپسیس نامیده می شود.

اندکی پس از تولد نوازادان، باید ناف نوزاد تازه متولد شده را با ید رقیق یا کلرهگزیدین ضد عفونی کنید. در چند روز اول از بز مادر و نوزادان تازه متولد شده در برابر باران و هوای سرد محافظت کنید. نوزادان تازه متولد شده فاقد ذخیره چربی بوده و مستعد ابتلا به کاهش قند خون و هیپوترمی هستند.

اگر بز مادر بیش از یک بزغاله به دنیا آورد، اطمینان حاصل کنید که هر کدام از آن ها به اندازه کافی تغذیه کرده و تحت مراقبت مادر قرار می گیرند. در زایمان های که مادر باردار فرزندان سه قلو به دنیا آورد، از آن جا که پستان بز فقط دو پستانک دارد، باید از تغذیه کافی هر کدام از آن ها اطمینان حاصل بکنید.

در اکثر اوقات بز های مادر به خوبی از فرزندان خود مراقبت خواهند کرد. اما اگر اشکالی برای هر کدام از بزغاله ها پیش آمد، باید شما مداخله کرده و نیاز های بهداشتی و درمانی و تغذیه ای نوزاد محروم را رفع و از آن مراقبت کنید.

سخن آخر

درست است که فرآیند تولد نوزاد سخت و طاقت فرسا است، اما با به دنیا آمدن نوزادان هم شما و هم بز مادر نتیجه سختی های خود را خواهد چشید. به یاد داشته باشید که پس از تولد نوزادان باید از داشتن تغذیه کامل و مراقبت های کافی از آن ها اطمینان حاصل کنید.

منبع: https://www.hobbyfarms.com/having-kids-goat-pregnancy/